Nedir?

Şantiyelerde beton dökümü sırasında karşılaşılan en büyük problemlerden bir tanesi betona su eklenmesi konusudur. Beton dökümünde betonun işlenebilirliğinin artırılması, betonun dökümü, yayılması, mastarlanması ve perdahlanması için gereken işgücünün azaltılması amacıyla özellikle işlemi gerçekleştiren elemanlar tarafından betona su ilave edilmesi sık sık talep edilmektedir. Hatta bu talep kimi zaman şantiye şefinden gizli bir şekilde direkt olarak beton mikseri ve pompa operatörüne yapılmaktadır. Gerek acelecilik, gerekse teknik bilgi yetersizliğinden bu talebin yerine getirilmesi ve şantiyede betona su katılması, hem beton kalitesini düşürmekte, hem de yapının servis ömrü boyunca birçok riske açık hale gelmesine neden olarak yapının ömrünü kısalmasına neden olur.

Betona Su Eklemek Zararlı mıdır?

Öncelikle belirtmek gerekir ki betonun kıvamı ve işlenebilirliği sadece içerisindeki su miktarına bağlı olmayıp, agrega tane dağılımı, tane şekli, çimento miktarı, hava ve katkı maddeleri de bu konuda belirleyicidir. Beton mukavemeti diğer faktörlere de bağlı olduğu gibi su/çimento oranına da bağlıdır. Burada önemli olan konu, betona gereğinden fazla katılan suyun, su/çimento oranını artırarak betonun dayanımını düşürmesidir. Hatta genel olarak beton karışımına giren su miktarı azaldıkça dayanım artmaktadır. Bu su ve çimento oranı diğer malzemeler de göz önüne alınarak beton santrallerinde hava ve ortam şartlarına, betonun kullanılacağı elemanlara ve yapıya göre hassas olarak belirlenir ve uygulanır.

Şantiyede betona su eklenmesi, betonun dayanımını düşürmesinin yanında, betonun bünyesinde çimento ile reaksiyona (hidratasyona) girmeyen fazla suyun boşluklar bırakmasıyla betonu geçirimli bir malzeme haline getirir. Bu da yapının taşıyıcı sisteminin su vb. etkilere maruz kaldığında suyun betonun bünyesinde ilerlemesine, betonun dökülmesine ve donatının paslanmasına sebep olmaktadır. Ayrıca su içinde bulunan klor, sülfat vb. zararlı etkenler beton ve donatıya zarar verebilmektedir.

Yine gereğinden fazla sulu kıvamdaki betonların içerisindeki agrega ayrışma eğilimi sergilemektedir. Agregadan uzaklaşan su yüzeye çıkmakta ve homojen bir beton oluşumunu engelleyerek, hedeflenen kesitlerin oluşmasına dolayısıyla da beklenen sistemin oluşmasına engel olmaktadır.

Dolayısıyla betonda kullanılacak su optimum miktarda seçilmektedir ve bu miktar santralde belirlenmektedir. Kıvama şantiyede müdahale edilmemeli, beklenen kıvam, özellikler, mesafe, döküm hızı ve katkı maddeleri gibi faktörler beton siparişi sırasında bildirilerek optimum beton tasarımı sağlanmalıdır.

Paslanmaz Çelik her geçen gün kullanım alanını geliştirmekte olan bir üründür. Dev yapılardan çatal bıçağa kadar pek çok ürünün ham maddesi olan paslanmaz çelikler birçok özelliği ile tercih edilmektedir. Paslanmaz çelikler kullanım miktarları ile ülkelerin gelişmişlik düzeylerini dahi etkileyen kriterlerden biri olarak ne denli önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Paslanmaz çelikler korozyon dayanımlarının yüksek olması ve hijyenik olması özellikleri ile ön plana çıkmakta ve bu özellikleri çerçevesinde kullanılmaktadır. Paslanmaz çelik malzemeler günlük hayatta da birçok yerde karşımıza çıkmaktadır. Peki bu denli yoğun kullanımı olan paslanmaz çelikler ne gibi yerlerde ne şekilde hangi özellikleri nedeni ile kullanılmaktadır.

Paslanmaz çeliklere günlük hayatta en yoğun şekilde metrobüs duraklarından tutunda birçok apartmanda ya da okullarda kullanılan korkuluklarda karşımıza çıkmaktadır. Küpeşte olarak adlandırılan bu yapılar paslanmaz çeliklerin şık görünümü ve dayanıklı olması nedeniyle tercih edilmektedir. Küpeştelerde paslanmaz çelik borular ve paslanmaz çelik dirsekler yoğun olarak kullanılmaktadır. Genel olarak küpeştelerde polisajlı olarak adlandırılan borular kullanılıyor olsa da bazı alanlarda satineli borularda kullanılmaktadır. Şık ve modern görünümü nedeniyle tercih edilen paslanmaz çelik borular açık alanlarda da bulunan korkuluklarda da her türlü hava koşuluna karşı yüksek dayanımı nedeni ile kullanılmaktadır. Küpeşte olarak kullanılan paslanmaz çelik borular genellikle 304 kalite olarak tercih edilmektedirler. Pek fazla olmasa da kullanılan ortamın tuzlu ya da asitli ürünlere maruz kalabilmesi ön görülen ortamlarda 316 kalite malzemeler kullanılarak daha uzun süre kullanılabilmesi sağlanmaktadır.

Günlük yaşantımızda bu denli hayatımızın içinde olan paslanmaz çelikler hayatımızda görünenin yanında görünmeyende birçok noktada etkin rol almaktadırlar. Arka planda olması nedeniyle pek fark edilmese de hayatımıza birçok noktada temas ederler. Kısa kısa bahsetmek gerekirse.

Gıda sektöründe paslanmaz çelikler hijyen nedenleri ve sağlık şartları gereği çok yoğun bir biçimde kullanılmaktadır. Paslanmaz çelik borular olsun paslanmaz çelik miller olsun pek çok noktada kullanılmaktadır. Gıda sektöründe paslanmaz çelikler iki ana bileşende kullanılmaktadır. Bu bileşenlerin birincisi gıda makinalarıyken ikincisi paslanmaz çelikten imal edilen gıda hatlarıdır. Paslanmaz gıda makinalarında dış yüzey paslanmaz saclardan imal edilirken içlerinde bulunan karıştırıcılar millerden yapılmaktadır. Gıda makinalarında şasede genellikle paslanmaz çelik profillerden yapılmaktadır. Paslanmaz çelikten imal edilen gıda hatları genellikle çikolata gibi akışkanların taşındığı işlerde kullanılmaktadır. Hatta çikolata gibi donma ihtimali olan ürünlerde cidarlı denilen hatlar kullanılmakta ve sıcak su ile hattın içinde akış sürekli hale getirilmeye çalışılmaktadır.

Gıda hatlarında paslanmaz çeliklerin kullanılmasının ana sebebi paslanmaz çeliklerin hem yüksek korozyon direnci hem de üzerinde bakteri üremesini önleyen yapısıdır. Paslanmaz çelikler gıda gibi sağlık açısından önem arz eden yerlerde kullanılarak hem daha uzun süreli bir kullanım elde edilirken hem de sağlıklı bir şekilde üretim yapılması sağlanmaktadır.

Paslanmaz çelikler ayrıca petrokimya sektöründe de kullanılmaktadır. Petrokimya sektöründe kullanılan maddelerin korozatif yoğunluklarının yüksek olması paslanmaz çeliklerin kullanılmasında ana etkenlerdendir. Korozyon dayanımı oldukça yüksek olan paslanmaz çelikler bu sektör için olmazsa olmaz ürünlerdir. Petrokimya sektöründe yüksek basınçların olması da paslanmaz çeliklerin kalın etli ya da çekme olarak adlandırılan tipini kullanılmasına yol açmaktadır.

Yukarıda kısaca bahsettiğimiz kullanımlarının yanı sıra paslanmaz çelikler ilaç, boya, enerji, makine imalatı gibi sektörlerde de kullanılmaktadır. Paslanmaz çelikler bünyelerinde barındırdıkları birçok özellik ile hayatımızda ki yerlerini her geçen gün bir adım daha öteye taşımaktadır.