Çiroz Nedir?
Çiroz Nedir? Çiroz Ne İşe Yarar?
Betonarme yapılarla ilgilenen bir mühendisseniz çiroz kavramı ile mutlaka karşılaşmışsınızdır. Çiroz, donatıları birbirine kenetleme özelliğinden dolayı oldukça önemli bir yapı elemanıdır. Özellikle Türkiye gibi deprem ülkelerinde kolon ve perdelerde mutlaka çirozların kullanılması gerekir. Ben de bu yazımda çiroz nedir ve çiroz ne işe yarar sorularına elimden geldiğince cevap vermeye çalışacağım.
Çiroz Nedir
Çiroz Nedir?
Betonarme yapıların kolon ve perdelerinde kullanılan, donatıların birbirine kenetlenerek birlikte çalışmasını sağlayan S şeklindeki etriyelere çiroz denir. Bazı bölgelerde es demiri ve kapı kilidi olarak da adlandırılmaktadır. Çiroz, deprem kuvvetine karşı koyabildiği için oldukça önemlidir.
Çiroz Ne İşe Yarar?
Çirozun birçok görevi vardır. Bunlardan en önemlilerini gelin maddeler halinde inceleyelim:
- Depremden dolayı meydana gelen yatay kuvvetlere karşı koyar.
- Düşey donatıları birbirine kenetleyerek beton dökümü ve deprem sırasında bunların yer değiştirmesini engeller.
- Düşey donatıların birlikte çalışmasını sağlar. Bu sayede donatıların arasındaki mesafeyi korur.
- Kesme kuvvetine karşı direnç gösterir.
- Etriyelerle birlikte yanal kuvvetleri karşılar.
- Etriyelerin arasındaki açıklığı azaltır. Böylece etriyelerde meydana gelebilecek burkulmanın önüne geçilmiş olunur.
- Beton dökümü sırasında ve sonrasında betonda şişme meydana gelmesini engeller.
Çiroz ve Etriye Arasındaki Fark Nedir?
Etriyelerin ve çirozların görevlerine bakıldığında bunların birbirine çok benzer olduğu görülür. İkisi de düşey donatıları sarar, ikisi de bu donatıların birlikte hareket etmesini sağlar. Fakat aralarında belli başlı farklılıklar vardır.
- Çiroz bir etriye çeşididir. Etriyeler çirozların görevini yapabilirken çirozlar etriyelerin çoğu görevini yerine getiremez.
- Çirozlar tek bir yönde çalışır. Etriyeler ise hem x hem de y yönünde yani çift yönde çalışır.
- Çirozlar deprem kuvvetini ve yatay kuvvetleri karşılar. Etriyeler ise kesme kuvvetinin yanında burulma momentine de karşı koyar.
- Etriyeler düşey donatıları boydan boya sararken çirozlar belirli donatıları birbirine kenetler.
Çiroz ve etriye arasındaki farklar genel olarak bu şekildedir.
Çiroz Demiri Nasıl Bağlanır?
Çiroz nedir yazıma, çiroz demiri bağlanırken dikkat edilmesi gerekenlerden bahsederek devam etmek istiyorum.
- Çiroz demiri bağlanmadan önce deprem yönetmeliğindeki ilgili kısmın okunması gerekir. Yönetmelikte yazanlara uygun olarak bağlama işlemi gerçekleştirilmelidir.
- Yönetmelikte çiroz demirinin ucunun 90 dereceye kadar bükümüne izin verilmesine rağmen güvenli olması açısından 135 derece bükülmesi daha iyi olacaktır. Bu sayede kenetlenme tam olarak gerçekleşir.
- Kritik perde yüksekliğinde metrekare başına 10 adet çiroz kullanılır.
- Kritik perde yüksekliğinin dışında metrekare başına 4 adet çiroz kullanılır.
- Çirozlar donatıyı içerden değil dıştan sarmalıdır.
- Seyrek şekilde atılmamalıdır. Eğer olması gerekenden az sayıda çiroz kullanılırsa deprem anında tehlike yaşanabilir.
- Özel bir çiroz türü olan deprem çirozlarının ağırlığı ve çapı etriyelerle aynı olmalıdır.
- Çirozlar, etriyeleri ve boyuna donatıları her iki ucundan saracak şekilde bağlanmalıdır.
- Çirozlar bağlanırken bağlama teli mutlaka kullanılmalıdır. Bu sayede beton dökülürken oluşan basıncın etkisiyle donatı ve çiroz arasındaki kenetlenme bozulmayacaktır.
- Yapının inşa edildiği bölge deprem bölgesiyse deprem yönetmeliğinde yer alan maddelere göre kolon ve perdelerde özel deprem çirozu kullanılmalıdır.
Tavsiye Yazı: Kaba İnşaat Malzemeleri Nelerdir?